Het Pantheon in Rome : een vleugje geschiedenis
Het Pantheon staat op de plaats waar Romulus, de legendarische stichter van Rome, tijdens een onweer ten hemel werd opgenomen. Het was de Romeinse tempel voor ‘het volkomen goddelijke’.
Het Pantheon werd gebouwd in 27 v.C. door Agrippa, de schoonzoon van keizer Augustus (zoals te lezen staat in het opschrift op de voorgevel). Keizer Hadrianus (117-138) verbouwde de tempel tussen 120 en 124. In de 4e eeuw werd hij gesloten als heidens en in 410 werd hij geplunderd. In 608 schonk de Oost-Romeinse keizer Phocas (602-610) het Pantheon aan paus Bonifatius IV (608-615), die als dank voor hem een zuil op het Forum Romanum liet oprichten. Sinds 609/610 is het de kerk Santa Maria ad Martyres (Heilige Maria voor de Martelaren). In 1632 liet Giovanni Lorenzo Bernini er twee torentjes aan toevoegen, maar die werden zo lelijk bevonden dat ze ‘ezelsoren’ werden genoemd en bijgevolg in 1883 weer werden gesloopt.
Het Pantheon is een enorm massief gebouw. De muren zijn 6,2 m dik. Het voorportaal meet 33 bij 16 m en bevat 16 monolitische zuilen van 14 m hoog en 4,5 m omtrek. De deuren van 7 m hoog en 36 cm dik zijn nog de originele. De bronzen plafondbalken van het voorportaal (samen goed voor 250 ton brons) werden gebruikt voor het baldakijn boven het altaar in de Sint-Pietersbasiliek; met de rest werden de kanonnen van de Engelenburcht gemaakt. Deze daad van cultureel vandalisme leidde tot de uitspraak Quod non fecerunt barbari, fecerunt Barberini (Wat de barbaren niet hebben gedaan, hebben de Barberini gedaan), omdat de opdracht daartoe werd gegeven door Maffeo Barberini (paus Urbanus VIII, 1623-1644).
De koepel heeft een diameter én een hoogte van 43,3 m. Onderaan is hij 5,9 m dik, bovenaan 1,5 m. Het is de grootste koepel in niet-gewapend beton ter wereld. Hij weegt ongeveer 5000 ton. Michelangelo gaf de koepel van de Sint-Pietersbasiliek een net iets kleinere diameter (42,6 m) uit bewondering voor de architect van het Pantheon, die hij niet wilde overtreffen.
In de koepel zit een gat (de zogenaamde oculus) met een diameter van ongeveer 9 m. Dat gat zou zijn ontstaan toen de duivel uit het Pantheon ontsnapte. In werkelijkheid dient het om de koepel minder zwaar te maken en staat het symbool voor de zon waarrond de andere planeten draaien (beelden daarvan stonden vroeger in de 7 grote nissen). Als het regent, wordt het water afgevoerd via gaatjes in de vloer. Wie onder de oculus staat en duivenpoep op zijn hoofd krijgt, wordt onsterfelijk.
In het Pantheon bevinden zich de graftomben van enkele bekende Italianen. Aan de linkerkant liggen Umberto I (koning van Italië, 1878-1900), samen met zijn vrouw Margherita, en de kunstenaar Rafaël (1483-1520) begraven. Aan de rechterkant is het graf van Vittorio Emanuele II (koning van Italië, 1861-1878).